جی آی اس GIS

جی آی اس GIS چیست ؟

جی آی اس GIS یک سیستم الکترونیک برای کسب اطلاعات جغرافیایی است.

جی آی اس (Geographic information system) سیستمی است که با بهره‌گیری از آن، کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت لایه لایه تهیه شده و پس از تفیک و کنترل داده‌ها کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی مورد نیاز وارد سیستم می‌شود.

بدین وسیله علاوه بر دسترسی صحیح و سریع به داده‌های موردنیاز در یک حجم وسیع، امکان ارائه و به تصویرکشیدن اطلاعات مکانی و موضوعی در قالب نقشه، جدول و نمودار، ویرایش و بهنگام نمودن داده‌ها ونیز امکان استفاده از داده‌های موجود در جهت اهداف مختلف و براساس نیازهای گوناگون کاربران فراهم می‌گردد. همچنین زمینه‌ای برای شناساندن و معرفی قابلیت‌ها و پتانسیل‌های متعدد و در عین حال، تشخیص خلأ‌های مطالعاتی مناطق مختلف جغرافیایی ایجاد خواهد شد.

کاربرد جی آی اس GIS در شهرسازی چیست ؟

اظهارنظرها و انگاره های طراحانه زیادی، راجع بع کاربردی اراضی، تاثیر ادراکی فضاهای شهری و بدنه های آن، کیفیت و طرح روشنایی و نور طبیعی وجود دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
-طراحی شبکه خیابان ها و مسیرها
-توسعه و بهسازی محله ها بر اساس معیارهای عملکردی و طراحی شهری
-کیفیت فضایی کمربند سبز و طراحی فضای باز
-طراحی پروفیل خیابانها و سلسله مراتب فضایی آنها
-پستی و بلندی ساختمانهای شهری
-آفتابگیری و نور طبیعی
-روشنایی و نورپردازی محله ها و محدوده بر اساس فضا و شب و روز فضا و نوع خیابان ها
-محدودیت ارتفاع برای ساختمان ها
برای جلوگیری از توسعه بی رویه ساختمانهای بلندمرتبه، همزمان با تهیه نقشه های کاربردی اراضی، نوع راهنما نیز برای احداث ساختمانهای بلندمرتبه تهیه گردید. انگاره ای که بر اساس این راهنما ارتفاع و حجم ساختمان ها را کنترل می کرد، این بود که هر تقاضا می بایست بر اساس ضوابط جدید بازبینی گردد. معیارهای بازبینی و صدور مجوز ساختمان به شرح ذیل است:
-آیا ساختمان درخواستی، به گونه ای برای ساختمان ها و اراضی همجوار شکل آفرین خواهد بود؟
– آیا در طراحی ساختمان بلندمرتبه، شرایط محیط پیرامون نیز در نظر گرفته شده است؟ نحوه ترکیب و فاصله بین ساختمان های بلندمرتبه چگونه است؟
– آیا وسعت زمین، اجازه ترکیب مناسب ساختمان درخواستی را با ساختمان های کوتاه محوطه سازی مناسب خواهد داد؟
– آیا ساختمان درخواستی، ویژگی یا شخصیت قلمرو اطراف خود را تغییر می دهد؟
– آیا ساختمان بلندمرتبه تأثیر مخربی بر سواد شهر می گذارد، و از جهات مختلف، مانع دید به ساختمان های معروف و هویت بخش شهر را می گردد؟
– آیا ساختمان بلندمرتبه درخواستی، به عنوان نشانه شهری به فضا به قلمرو خاصی اشاره می کند(میزان حوزه نفوذ بصری بنا) و محدوده پیرامون خود را از دور شاخص می نماید؟
– با توجه به عظمت حجم و جثه ساختمان مورد درخواست، بنا دارای کیفیت معمارانه بالاتر از معمول است؟
نمونه لندن نشان می دهد که هدایت هدفمند سیلوئیت شهر، به وسیله انگاره حجم و توده ساختمان ها، وسیله ای است که با آن می توان تأثیرات منفی و مثبت ساختمان های بلند مرتبه را از لحاظ بصری، و بالطبع تصور ذهنی شهروندان کنترل کرد و به این ترتیب حتی بورس بازی زمین را کنترل کرد

سرفصل های دوره  آموزش Arc GIS مقدماتی ،میانی، پیشرفته با تدریس حرفه ای خانم دکتر پریسا بالایی :

معرفی نرم افزار Arc GIS

معرفی محیط  Arc Catalog

معرفی محیط Arc  Map

معرفی محیط Arc  Scene

ارتباط و عملکرد GIS  باGoogle earth

آشنایی با قوانین و مقررات شهری در جی آی اس

Auto cad  و ارتباط آن با Gis

آشنایی با طرح های هادی و تفصیلی

آشنایی و کار با منطق های فازی و تاپسیس و بولیشن و AHP

آشنایی با اپلیکیشن ها و نرم افزار های کاربردی

از دیگر کاربردهای جی آی اس GIS میتوان به استفاده از ان در مهندسی های نفت و گاز، برق، عمران، معماری اشاره نمود. در ادامه با ذکر چند مثال به معرفی کاربرد های جی آی اس GIS در رشته های دیگر خواهیم پرداخت.

۱.مهندسی نفت:

صنعت نفت و گاز بخش تکان دهنده و بسیار مهمی در جهان است.صد درصد از تمام حمل و نقل مربوط به حوزه نفت و گاز می باشد.بیش از یک دهه است که کشورهای پیشرفته از تکنولوژی GIS در صنعت نفت،گاز و پتروشیمی استفاده می کنند. GISدر صنعت نفت و گاز به سرعت در هر حال رشد است و مورد توجه بسیاری از متخصصین نفت و گاز قرار گرفته است.هرساله در ایالت تگزاس آمریکا کنفرانس بین المللی کاربران جی آی اس در صنعت نفت برگزار می گردد. داده های نفت و گاز،به شدت به جغرافیا وابسته هستند.این داده ها که شامل اکتشاف و استخراج نفت، ساخت لوله و محیط زیست و… می باشد. همگی جزء داده های spatial هستند. جمع آوری اطلاعات جغرافیایی و ذخیره سازی در پایگاه داده و ایجاد geodatabase برای جمع‌آوری،  ذخیره وتجسم مکان فیزیکی خطوط لوله، چاه ها و داده های مکانی مورد استفاده قرار می گیرد. اطلاعات غیر spatial مانند اجاره، تاریخ، نصب و راه اندازی و مواد لوله هم چنین ازاین دست داده ها می تواند اضافه شود.این اطلاعات برای درک بهتر جهت اطلاع از تعمیر و نگهداری خطوط لوله بسیار مفید خواهد بود. روابط توپولوژیک جهت کسب اطمینان از کیفیت داده ها نمایش داده می شود. بدین منظور سایر اطلاعات مفید را نیز می توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. به عنوان مثال شما می توانید مقداری از خط لوله را براساس نوع در مکان های خاص مقایسه کنید.
مسیریابی و تحویل و برنامه ریزی برای سوخت رسانی به پمپ بنزین ها، ردیابی تانکرهای سوخت رسان در جاده ها و انتخاب بهترین مسیر براساس آدرس از جمله مواردی هستند که در GIS قادر به انجام آن هستیم.

۲. مهندسی برق:

شبکه های برق در مقایسه با شبکه های دیگری نظیر شبکه آب از پیچیدگی بیشتری برخوردارند وعموما متشکل از تأسیسات، کابل ها و سیم ها، ترانسها، کنتورها (مشترکین) و اجزای دیگری هستند که مدیریت آن مستلزم داشتن ابزار توانمندی جهت ذخیره و سازماندهی اطلاعات و نقشه هاست. امروزه سیستم های اطلاعات جغرافیایی به عنوان کارامدترین سیستم (و به طور منحصر بفرد) جهت مدیریت شبکه ها از جمله شبکه برق شناخته و به کار گرفته شده اند.
کاربرد ویژه سیستم های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت شبکه های برق را به شرح زیر میتوان خلاصه کرد:
الف)ذخیره سازی وسازماندهی داده های طرح شامل:

• پلان شبکه برق
• نقشه موقعیت ترانسها، پایه هاو سایر اجزای شبکه
• نقشه موقعیت مشترکین.
• نقشه تقسیم بندی مناطق.
• و…

ب)تحلیل اطلاعات

۳. مهندسی عمران:

امروزه وجود اطلا‌عات به روز‚ به منظور شناخت عوامل طبیعی و انسانی با هدف بهره‌گیری از آن در برنامه ریزی توسعه پایدار‚ امری بدیهی است. به همین دلیل استفاده از اطلا‌عات دربعد سیستمGIS می‌تواند در موارد زیر موثر باشد:
۱ – پاسخگوئی به نیاز کاربران در کلیه زمینه ها.
۲ – ساماندهی و افزایش بهره وری از منابع موجود.
۳ -بهینه سازی سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی ها.
۴- ابزاری مفید در جهت تصمیم گیری مدیران.
۵ – سرعت و دقت کار.
۶ – تعیین قابلیت‌ها ی توسعه در مناطق و مکانهای مختلف.
از دیگر کاربردهای جی آی اس GIS میتوان به موارد زیر نیز اشاره نمود:
۱ – کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیائی(GIS ) در راه آهن
۲ – نقش GIS و کاربرد موبایل
۳ – در صنعت خودرو
۴ – بخدمت گیریGIS در مباحث زمین شناسی
۵ – تعیین موقعیت ونمایش بلادرنگ وضعیت یک متحرک در شبکه در حالیکه دچار عیب شده ویا بعلت سانحه متوقف گردیده است ومدیریت ترافیک وسانحه به کمک یک سیستم تلفیق یافته از GIS وGPS
۶ – بررسی موضوع حریم و مدیریت زمین وآنالیز پهنه بندی و شناسایی مناطقی که حریم رعایت نگردیده و مباحث حقوقی و کاداستر
۷ – موقعیت یابی و شناسایی نقاط کور شبکه مخابراتی راه آهن (رادیویی)
۸ – تهیه گراف حرکت قطار و تنظیم برنامه حرکت قطار
۹ – و هزاران کاربرد دیگر